ความรู้เรื่องแมลง อื่นๆ

แมลงวัน

แมลงวันถูกจัดอยู่ในอันดับ Order Diptera ซึ่งเป็นกลุ่มที่ใหญ่อันดับ 4 ของแมลงเป็นแมลงขนาดเล็ก มีปีก 1 คู่ มีลำตัวอ่อนนุ่ม และเป็นแมลงที่สำคัญทางเศรษฐกิจ เราสามารถพบแมลงวันได้ทุกแห่งในโลก หลายชนิดพบว่าสามารถดูดเลือดสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และหลายชนิดสามารถกัดกินหรือทำลายพืชที่ปลูกทำให้ผลผลิตเสียหาย หลายชนิดสวยงาม บางชนิดมีลวดลายแปลกตา บางชนิดเป็นตัวห้ำ หรือผสมเกสร ดังนั้น แมลงวันจึงมีความสำคัญทางเกษตรและทางการแพทย์

แมลงวัน มีหลายชนิด เช่น แมลงวันบ้าน แมลงวันหลังลาย แมลงวันหัวเขียว แมลงวันทอง แมลงวันสี แมลงวันกระโดด แมลงวันผึ้ง แมลงวันฉก แมลงวันลาย แมลงวันดอกไม้ แมลงวันหัวหนา แมลงวันก้นขน แมลงวันเขาวัว แมลงวันปากดำ แมลงวันตอมตา ฯลฯ

แมลงวันบ้าน

ลักษณะสำคัญ: ตัวเต็มวัยสีเทา มีแถบสีดำ 4 เส้น พาดอยู่ส่วนอกด้านบน หรือ กลางลำตัว ลำตัวยาวตัวประมาณ 1/8-1/4 นิ้ว ตัวหนอนสีขาวครีม หัวแหลมท้ายป้าน ไม่มีขา ไข่มีขนาดเรียวยาว 1 มม. สีขาว

อาหาร: กินอาหารได้หลายชนิด รวมทั้งของเสีย

ตัวเมียวางไข่ได้ครั้งละ 100-150 ฟอง และสามารถวางไข่ได้สูงถึง 600 ฟองโดยชอบวางไข่ตามกองขยะที่มีความชื้นสูง หรือสิ่งปฏิกูลต่างๆ ไข่ใช้เวลาฟักตัวประมาณ 6 ชั่วโมง ตัวหนอนลอกคราบประมาณ 3 ครั้ง จากนั้นจะเข้าดักแด้ และฟักเป็นตัวเต็มวัย ในระยะเวลา 1-2 สัปดาห์

แมลงวันหัวเขียว

เป็นแมลงวันที่มีขนาดใหญ่ มีขนาดลำตัว 8-12 มิลลิเมตร ลำตัวสีน้ำเงินแกมเขียว เป็นมัน แมลงวันชนิดนี้ชอบอยู่นอกบ้าน บางครั้งอาจตอมอาหารหรือแหล่งที่มีเชื้อโรค ตัวเต็มวัยจะหากินตามแหล่งอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เล้าเป็ด ไก่ กองขยะ ตลาด ซากเน่าเปื่อย มูลสัตว์ ก่อให้เกิดความรำคาญกับสัตว์และอาจนำโรคมาสู่สัตว์

อาหาร: กินอาหารได้หลายชนิด ของเหลวจากสารอินทรีย์วัตถุ น้ำหวานจากพืช

แมลงวันหัวเขียว ใช้ระยะเวลาในการเจริญเติบโต ตั้งแต่ระยะไข่ ตัวหนอน ดักแด้ และฟักเป็นตัวเต็มวัย เป็นเวลา อย่างน้อย 10 วัน ตัวเมียวางไข่และ ตัวหนอนอาศัยเจริญเติบโตตามมูลสัตว์

แมลงวัน สามารถนำโรคมาสู่มนุษย์ หรือสัตว์เลี้ยงได้โดยถ่ายทอดเชื้อโรคที่ติดมากับลำตัว, ปาก หรือขาของแมลง ในขณะที่มันตอมตา ในขณะที่มันตอมอาหาร หรือสิ่งปฏิกูลต่างๆเมื่อคนรับประทานอาหารที่มีแมลงวันตอม ก็จะได้รับเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายทำให้เกิดโรคต่างๆหลายชนิดเช่น โรคระบบทางเดินอาหาร ซึ่งได้แก่ โรคท้องร่วง, โรคบิด, ไทฟอยด์, พาราไทฟอยด์, อติวาตกโรค, อาหารเป็นพิษ นอกจากนี้ยังพบว่าสามารถถ่ายทอดเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคโปลิโอ และไวรัสอื่นๆได้ เช่น โรคตาแดง โรคริดสีดวงตา หรือโรคเยื่อบุตาอักเสบ

แมลงวันที่ใกล้ชิดมนุษย์และเป็นปัญหาสาธารณสุขมากอันดับต้น คือ แมลงวันบ้าน แมลงวันหลังลาย และ แมลงวันหัวเขียว ซึ่งมีแหล่งเพาะพันธ์อยู่ใกล้ชุมชนตามแหล่งขยะมูลฝอย, มูลสัตว์, ปุ๋ย หรือสิ่งของที่กำลังเน่า โดยแมลงวันสามารถค้นหา หรือตอมอาหารได้ โดยอาศัยสิ่งจูงใจ คือ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และแอมโมเนีย และสารระเหยที่เกิดจากสิ่งเน่าเปื่อยผุพัง

แมลงวัน มีการเจริญเติบโตแบบสมบูรณ์ (Complete Metamorphosis) ประกอบด้วย 4 ระยะวงจรชีวิตแมลงวัน

• ระยะไข่
• ระยะตัวอ่อน (หนอน)
• ระยะดักแด้
• ระยะตัวเต็มวัย
• ระยะไข่

แมลงวันสามารถผสมพันธุ์ได้ หลังจากเป็นตัวเต็มวัยได้เพียง 18-30 ชั่วโมงเท่านั้น และผสมพันธุ์เพียงครั้งเดียว หลังจากนั้นก็จะหาแหล่งที่เหมาะสมในการวางไข่ โดยจะค้นหาแหล่งดังกล่าว โดยอาศัยกลิ่นเป็นตัวนำทาง มันจะเริ่มวางไข่ในที่ลับตา แสงแดดส่องไม่ถึง และมีความชื้นสูง โดยวางเป็นกลุ่มๆละประมาณ 120 ฟอง ตัวเมียบางตัวสามารถวางไข่ได้มากกว่า 10 ครั้งในชั่วชีวิต ดังนั้น แมลงวันตัวเมีย 1 ตัว สามารถขยายพันธุ์ได้ 200-1,000 ฟอง ไข่แมลงวันมีระยะฟักภายใน 6-12 ชั่วโมง

ระยะตัวอ่อน

หรือหนอน มีรูปร่าง เรียวยาว ปลายด้านท้องใหญ่ หัวหรือปากเรียวแหลมและแข็ง ตัวอ่อนจะกินของกำลังเน่าเหม็นมักชอบกลิ่นแอมโมเนีย หรือกลิ่นของยีสต์เป็นพิเศษ ตัวอ่อนจะกินอาหารมากจนเข้าใกล้ระยะดักแด้จึงจะหยุดกินอาหาร ระยะนี้กินเวลา 6-7 วัน

ระยะเข้าดักแด้

เมื่อหนอนหยุดกินจะเริ่มคลานไปสู่ที่แห้งๆ เพื่อเริ่มปรับเปลี่ยนร่างกาย โดยหดตัวเองให้สั้นลง จนมีลักษณะอ้วนสั้น ผนังลำตัวจะแข็งขึ้นเพื่อห่อหุ้มตัวหนอน ระยะนี้ใช้เวลา 3-4 วัน ก็จะเข้าสู่ระยะตัวโตเต็มวัน

ระยะตัวโตเต็มวัย

เมื่อเข้าดักแด้ และพัฒนาร่างกายสู่ภายในจนมีรูปร่างครบสมบูรณ์ก็จะเริ่มออกจากดักแด้ ซึ่งขณะที่ออกจากดักแด้ใหม่ๆ ยังบินไม่ได้ในทันที จะต้องใช้วิธีเดิน กระโดด เมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 15 นาที ลำตัวและปีกเริ่มแข็งแรงขึ้นสมารถบินได้

เรือด (Bed Bug)

ลักษณะสำคัญ: ขนาดยาวประมาณ 6 มิลลิเมตร ตัวแบน ส่วนท้องเป็นรูปกลมยาว ด้านหัวยาว แต่ด้านท้องป่องมีสีน้ำตาลแดงเข้ม ออกไปทางดำ

อาหาร: เลือด

หากินในเวลากลางคืน ดูดเลือดตามผิวหนังมนุษย์ ทำให้เกิดอาการคัน ตัวเมียวางไข่ตามรอยแตกของพื้นบ้านหรือเตียง มักหลบซ่อนอยู่ตามซอกเตียง ฟูก ไข่มีสีขาว ขนาด 0.5×1 มม. ประมาณ 10 วันจึงจะฟักออกเป็นตัวอ่อน มีการลอกคราบ 5 ครั้ง วงจรชีวิตประมาณ 3 อาทิตย์ มักติดมากับเสื้อผ้า กระเป๋าเดินทาง รวมถึงร้านซักรีด

หมัด (Flea)

อาหาร: เลือด

หมัดเป็นแมลงที่มีขนาดเล็กประมาณ 2-2.5 มิลลิเมตร ลำตัวแบนด้านข้าง ไม่มีปีก ขาคู่หลังจะยาวใช้สำหรับการกระโดด ลำตัวเป็นปล้องเห็นโดยชัดเจน มีหัวขนาดใหญ่

เป็นปาราสิตของคน หนู แมว และสุนัข ตัวเต็มวัยวางไข่ที่ขนของสัตว์เลี้ยง หรือ บริเวณที่สัตว์นอน วางไข่ครั้งละ 3-18 ฟอง ตลอดอายุของตัวเมียวางไข่ได้หลานร้อยฟอง ตัวอ่อนกินเวลาประมาณ 9-15 วัน จากนั้นจะเข้าดักแด้ เมื่อออกจากดักแด้เป็นตัวเต็มวัย และอาศัยอยู่บนตัวสัตว์ วงจรชีวิตของหมัดจากไข่ถึงตัวเต็มวัยประมาณ 18 วันจนถึงหลายเดือน

แมลงสามง่าม (Silverfish)

อาหาร: อาหารจำพวกแป้ง

เป็นแมลงไม่มีปีก ลำตัวแบนรูปไข่ยาว 10-15 มิลมิเมตร. ลำตัวปกคลุมด้วยขนเล็กๆ (scale) มีสีเงินเทา มีจุดดำเล็กๆ ตามลำตัว หนวดยาว มีแพนหาง (cerci) 3 เส้น

แมลงสามง่ามเป็นแมลงที่ออกหากินกลางคืน มักพบตามกองหนังสือ กระดาษ และเสื้อผ้า วิ่ง-เดิน ได้รวดเร็ว ตัวเมียวางไข่เดี่ยวๆ ตามรอยแตก สามารถวางไข่ได้ถึง 100 ฟอง วงจรชีวิตประมาณ 3-24 เดือน หรือมากกว่า อาจมีชีวิตยาวนานถึง 4 ปี

มอดแป้ง (Red Flour Beetle)

อาหาร: เมล็ดธัญพืชและผลิตภัณฑ์แป้ง ถั่วลิสง เครื่องเทศ กาแฟ โกโก้

ตัวเต็มวัยเป็นมอดสีน้ำตาลแดง ขนาด 4 มม. ลำตัวแบ่งออกเป็น 3 ส่วน อย่างเห็นได้ชัด ตัวเมียจะวางไข่ปะปนอยู่ในอาหารตัวเต็มวัยเป็นมอดสีน้ำตาลแดง ขนาด 4 มม. ลำตัวแบ่งออกเป็น 3 ส่วน อย่างเห็นได้ชัด ตัวเมียจะวางไข่ปะปนอยู่ในอาหาร

มอดแป้ง เป็นแมลงศัตรูผลิตผลเกษตรที่สำคัญมาก เพราะเป็นแมลงที่สามารถอยู่ได้ในอาหารหลายชนิด ตั้งแต่แป้งจนถึงเมล็ดพืชและอาหารสำเร็จรูป

ตัวเมียวางไข่ในอาหาร ไข่ มีสีขาวครีม จะฟักเป็นตัวในระยะ 4-6 วัน หนอน มีสีครีมปนเหลือง ลำตัวเป็นปล้องๆ เห็นได้ชัด จากนั้นจะเข้าดักแด้ และกลายเป็นตัวเต็มวัย เมื่อสภาพแวดล้อมเหมาะสมชีพจักรของมอดแป้งจะกินเวลาประมาณ 30 วัน

มอดยาสูบ (Cigarette Beetle)

อาหาร: ใบยาสูบ เมล็ดโกโก้ กาแฟ เครื่องเทศ ถั่วลิสง และถั่วชนิดอื่นๆ มันสำปะหลัง ปลาแห้ง แป้ง

มอดยาสูบ เป็นศัตรูที่สำคัญที่สุดในยาสูบ, โกโก้, โปรตีนเกษตร และเครื่องเทศ ตัวเต็มวัยจะเจาะใบยาสูบ หรือเครื่องเทศ หรือผลิตผลอื่นๆ จนเป็นรู และจะถ่ายมูลหรือของเสีย ทำให้ผลิตผลเกษตรนั้นใช้ไม่ได้

ตัวเต็มวัยเป็นแมลงปีกแข็งมีขนาดเล็กเพียง 2-3 มม. รูปร่างกลม มีสีน้ำตาล ส่วนหัวจะงุ้มลง ตัวเต็มวัยจะวางไข่บนอาหาร

ไข่จะฟักเป็นตัวหนอนซึ่งมีลักษณะโค้งงอและมีขนทั่วทั้งตัว หนอนจะกัดทำลายอาหารจนเป็นรูพรุน ระยะหนอน 21-28 วัน ระยะดักแด้ 9 วัน ตัวเต็มวัยประมาณ 2-6 สัปดาห์